Dorpen doen steeds meer zelf. Soms omdat de gemeente dit van ze verwacht, vaker nog omdat dorpen dit zelf willen. De vraag is: hoe geef je hier vorm aan binnen je dorp, en hoe verhoudt zich dat met de rol van de gemeente?

 

De uitdaging

Democratische uitdagingen, dat was vorige week donderdag het thema van het drukbezochte krimpcafé in Den Andel, georganiseerd door het Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland. Niet alleen dorpen staan voor die uitdaging, ook gemeenten zoeken naar hun rol. Tijdens de workshop van Groninger Dorpen, in samenwerking met het Drentse BOKD en het Friese Doarpswurk, ging het over de spanning tussen deze twee. En dan kom je snel uit op de plek van dorpsbelangen binnen deze ‘nieuwe democratie’. Een democratische uitdaging om ‘u’ tegen te zeggen! Toch pakken veel dorpsbelangenbesturen de handschoen, als vanzelfsprekend, op.

 

Nieuwe rol

Van oudsher is dorpsbelangen de spreekbuis van het dorp richting de gemeente en andersom. Die rol verandert, wordt breder. Van verbinder tussen verschillende initiatiefgroepen en verenigingen, tot aanjager van burgerinitiatieven en werkgroepen. Van burgerbegrotingen waar het dorp een deel van de begroting van de gemeente overneemt, tot adviesorgaan van regelingen en subsidies. Hoe divers verschillende dorpen werken, werd ook duidelijk door de twee voorbeelddorpen, die zichzelf presenteerden tijdens onze workshop ‘Dorpsbelangen opnieuw uitvinden’.

 

Den Andel

Geert Hoevers en Eefke Bosman vertelden gepassioneerd over hun eigen dorp Den Andel en hoe ze daar zijn afgestapt van de traditionele ‘bestuurscultuur’. Geen ellenlange vergaderingen en levenslange bestuursfuncties, maar een netwerk met actieve werkgroepen en het aantal brede overleggen tot het minimum beperkt. Waarom ze voor deze constructie hebben gekozen? Heel simpel: voor de ouderwetse organisatie waren geen bestuursleden meer te krijgen. Nu groeit en bloeit Den Andel weer, met als lichtend voorbeeld de dorpstuin.

 

Veenwouden

Is dorpsbelangen een representatieve afspiegeling van het dorp? En is het logisch dat een bestuur van acht personen beslissingen neemt voor het hele dorp, alleen gerechtvaardigd door een ALV waar slechts zo’n dertig man op afkomt? In Veenwouden vinden ze van niet. Onder het motto ‘als je doet wat je deed, krijg je niet meer wat je kreeg’, zijn ze daarom actief aan de slag gegaan met de pilot ‘lokale democratie’. Aije Klaren, bestuurslid van Dorpsbelangen Veenwouden, nam ons mee in de vragen waar dorpsbelangen tegen aan loopt. Het nemen van kleine stapjes brengt ze verder. Het eerste stapje: een workshop over het maken van een burgerbegroting.

 

Het broeit

Het is duidelijk: veel dorpen staan zelf op om het heft (weer) in eigen hand te nemen. Het broeit en bloeit op steeds meer plekken. Toch loopt de samenwerking met de gemeente niet altijd en overal soepel en vanzelf. Zo gaf wethouder Marc Verschuren van de Gemeente Winsum bijvoorbeeld aan dat hij van mening is dat ‘dorpsbelangen niet voor gemeenteraadje moet spelen’, omdat dat geen democratisch gekozen orgaan is. Iets wat door een andere aanwezige al snel werd bestempeld als ‘een ouderwetse gedachte’. De spanning tussen de rol van de gemeente en die van het dorp, en dan met name dorpsbelangen, hangt nog in de lucht. Elkaar opnieuw uitvinden, dat is waar we de komende jaren mee aan de slag moeten. Want één ding is zeker: zonder elkaar kunnen we zeker niet!