Zaterdag 2 november is het weer zover. Onder zonnige weersomstandigheden vertrekt in alle vroegte de bus vanaf Kardinge voor onze tweejaarlijkse dorpshuizenexcursie. Aan boord diverse vertegenwoordigers van dorpshuizen, dorpsverenigingen, Groningen Plus en Groninger Dorpen. Op weg naar zeer diverse en succesvolle ontmoetingsplekken in Niehove, Ulrum en Den Andel om daar ter plekke een antwoord te krijgen op de vraag: ‘Hoe doen ze dat toch?’. Eerste stop: Niehove.

De Eisseshof in Niehove

Nadat iedereen voorzien is van koffie en taart nemen Janneke Holwarda van het dorpshuisbestuur en Fred Hendriks van het Regiotheater het woord. Wierdedorp Niehove in de gemeente Westerkwartier is onlangs door Elsevier Weekblad uitgeroepen tot mooiste dorp van Nederland. Aan het fraaie dorpsplein ligt De Eisseshof. Het pand is in de 17e eeuw gebouwd en heeft de functie van café en winkel gehad. Toen het gebouw in 1986 te koop kwam besloot het dorp het te kopen en er een dorpshuis van te maken.

Vereniging Dorpshuis Niehove zorgt sindsdien voor het pand en Vereniging Dorpsbelangen Niehove zorgt voor de activiteiten. Een deel van het dorpshuis is verhuurd aan Hussein en Lisalotte die er een goedlopend restaurant runnen. De goede afspraken die er gemaakt zijn zorgen ervoor dat zowel het restaurant als het dorpshuis de volle ruimte krijgen. Daar speelt ook de recente verbouwing van 2018 een rol in. Het restaurantgedeelte en de bovenzaal (waar een groot deel van het verenigingsleven zich afspeelt) kunnen nu apart van elkaar functioneren.

De Eisseshof heeft al jaren een reputatie op het gebied van het organiseren van culturele activiteiten. Ook de bekende jazzmuzikant David Murray speelde er, landelijke media maakten destijds melding van zijn tournee langs Parijs, Berlijn en Niehove. De verbouwing heeft nieuwe energie gegeven aan Stichting Regiotheater die weer met grote regelmaat voorstellingen in het dorpshuis organiseert. Tickets worden verkocht via de fraaie website www.niehove.eu waarop alles over Niehove en dus ook de actuele agenda van De Eisseshof, te vinden is. Na een rondleiding door het dorpshuis en een groepsfoto voor de deur wordt het tijd om weer in de bus te stappen.

De Dörpsstek in Ulrum

In Ulrum (gebouwd op niet 1 maar 2 wierden!) valt het enige regenbuitje van de dag maar gelukkig zitten we dan al lang en breed in de gezellige en gloednieuwe Dörpsstek. Bestuurslid Roelof Noorda van Stichting Ulrum 2034 vertelt over de 1,5 miljoen euro die de Provincie Groningen vanuit de regeling WLE (Werk, Energie en Leefbaarheid) beschikbaar stelde voor initiatieven van inwoners om het dorp leefbaar te houden. Projecten mochten voor de helft van dit geld betaald worden, de rest moest het dorp op andere wijze bij elkaar krijgen. Op deze wijze zijn 160 woningen in Ulrum verduurzaamd, kunstwerken neergezet, verloederde winkelpanden aangepakt en De Dörpsstek gerealiseerd. Minstens zo belangrijk als het geld in dit hele verhaal, is dat de overheid erop durft te vertrouwen dat de bewoners zelf het beste weten hoe zaken aangepakt moeten worden.

Om de kroketten en kaassoufflés niet koud te laten worden gaat het hele gezelschap eerst aan tafel voor de lunch. Daar vertelt Hans van der Heide van Stichting Dörpszörg over De Dörpsstek, het gloednieuwe ontmoetingspunt van Ulrum. Ulrum vergrijst, 25 % van de inwoners is boven de 65 en dat aantal zal in de komende jaren verder toenemen. Dörpszörg wil ervoor zorgen dat alle Ulrummers kunnen wonen en leven in Ulrum zolang zij dat willen. In De Dörpsstek aan de Kerkstraat vinden de activiteiten plaats. Er wordt gebreid, vergaderd, koffie gedronken, gegeten en vooral naar elkaar om gekeken. Onmisbaar bij al deze activiteiten is de hulp die de vrijwilligers krijgen van coördinator Diny Meinardi, zelf ook vrijwilliger. Helaas is het nog niet vanzelfsprekend dat een gemeente zo’n ‘dorpsondersteuner’ financiert. Blij is Hans dan ook met het onderzoek dat Groninger Dorpen samen met de Aletta Jacobs School doet naar het belang van wat er allemaal in zo’n ontmoetingspunt als dit gebeurt, en hoeveel je daarmee aan ziektekosten bespaart. Met het consultatiebureau van de GGD heeft De Dörpsstek een mooie vaste huurder in huis. Ook andere partijen, zoals de gemeente, hebben belangstelling getoond om van het gebouw gebruik te gaan maken. Een nieuw gebouw biedt nieuwe kansen!

Dorpshuis Op Streek + De Holm in Den Andel

Strak op schema rijden we verder de gemeente Het Hogeland in richting Den Andel, een dorp met meerdere ontmoetingsplekken. De bus parkeert allereerst voor de voormalige basisschool De Holm. Engbert Breuker komt ons over het schoolplein toegesneld en begint direct uitleg te geven over de elektrische deelauto, een initiatief dat mogelijk is gemaakt via het project testrijders. Dorpsbewoners kunnen er voor €20 per dag gebruik van maken.

Binnen bij de koffie vertelt Sandra Dijksterhuis over De Holm. Ondanks allerlei acties die het dorp ondernam moest de school vier jaar geleden sluiten. De kinderen vlogen uit naar maar liefst 7 verschillende scholen in de buurt. De dorpsbewoners wilden het gebouw graag weer een functie voor het dorp geven en dat lukte door er een ‘sociale onderneming’ van te maken. Het gebouw werd gekocht met behulp van een lening van de KNHM foundation en de gemeente. Ook heeft het dorp 10.000 euro ingebracht door middel van een crowdfundingsactie. De Holm is een centrum geworden voor ‘leren, werken en zorgen’. Er vinden verschillende vormen van bedrijvigheid plaats in De Holm. Zo staan er machines waarmee plastic gerecycled kan worden, verzorgt een manicure de nagels van handen en voeten en kunnen zzp’ers er een rustige werkruimte huren. Uniek is de winkel waar dorpsbewoners een tafel kunnen huren om hun overbodige geworden spullen te verkopen. Meerdere deelnemers aan de excursie slaan hun slag. Gert Los van Groningen Plus legt beslag op een emaillen poffertjespan. Er wordt in De Holm ook gezamenlijk gegeten en elke woensdagochtend onder het motto ‘lol in wol’ gehandwerkt. Aandachtspunt bij al deze mooie activiteiten is wel dat het vaak dezelfde vrijwilligers zijn die het werk moeten doen.

De afstemming tussen De Holm en het dorpshuis is mede zo goed omdat bestuurders bij beide accommodaties betrokken zijn. Dorpshuis ‘Op Streek’ speelt een centrale rol in Den Andel als dak voor de dorpsactiviteiten en verenigingen. Ook heeft het een regionale functie voor biljarters en dansliefhebbers. In het dorpshuis vertelt Geert Hoevers ons over het ‘netwerk Den Andel’, een organisatiestructuur waarbij de focus meer ligt op concrete thema’s dan op bestuursfuncties. Er zijn diverse werkgroepen actief waarin bewoners zich bezighouden met dingen die zij echt leuk vinden zoals de boswerkgroep, de dorpstuin, het dorpshuis, De Holm, de jongerensoos en nog veel meer. Eens in de zoveel tijd organiseert het netwerk een inloopavond waar diverse thema’s en actuele zaken aan de orde komen.

Nadat dorpshuisbeheerder Appie Veenstra de aanwezigen nog snel een rondleiding geeft is er nog even tijd voor een hapje en een drankje. Die avond speelt er een bluesband in het dorpshuis maar de motor van de bus is al gestart om weer naar Kardinge te reizen. Met dank aan de uitstekende UVO chauffeur staan we precies op tijd weer bij het welbekende transferium. Het was echt een geweldig leuke en leerzame dag. Het blijft mooi om te zien hoe de mensen in de dorpen altijd weer bereid zijn met anderen te delen hoe zij de zaken aanpakken. Alle dorpshuizen enorm bedankt!